مشاور

کودکان نیاز هست تا قدرت حل مسئله را یاد بگیرند.
توانایی حل مسئله یکی از مهارتهایی هست که والدین و مربی‌ها باید به کودک یاد بدهند و آموزش حل مسئله به کودک موضوع مهم و اساسی می باشد.

شروع یادگیری مهارت های حل مسئله از کودکی و پیش دبستانی شروع می‌شود و تا زمانی که بزرگ می‌شوند ،آموزش مهارت حل مسئله به کودکان و کمک به آنها برای تصمیم گیری صحیح و سالم ادامه دارد.
یکی از موضوعات مهم که توجه روان­شناسان کودک را به خود جلب کرده است، رابطه میان بازی با یادگیری مهارت حل مسئله در کودکان است.
یکی از فواید بازی حل مسئله برای کودکان تأثیرات مثبت آموزشی آن است.
می­توان از این راه مهارت حل مسئله را در کودکان ایجاد کرد تا بتوانند تجربیات خود را در حین بازی درونی کنند و در زندگی واقعی از این تجارب برای حل مسایل خود استفاده کنند.
از آنجایی که بازی کودکان خود انگیخته و آزادنه است، اغلب تخیلی است.
در واقع گاهی می­توان ویژگی آفرینندگی را در آنها مشاهده کرد.
آفرینندگی فرآیندی ذهنی و نوعی شیوه تفکر و رویکرد حل مسئله است.
تحقیقات نشان می ­دهد که کودکانی که آزادانه با وسایل بازی، بازی می­ کردند و به کودکانی که روش حل مسأله را مشاهده می ­کردند نسبت به گروهی که نه با وسایل بازی، بازی می­ کردند و نه حل مسأله را مشاهده کرده بودند، موفق ­تر بودند.
در واقع کودک از طریق بازی مهارت­های گوناگونی کسب می­کند که یکی از آنها یادگیری مهارت حل مسأله است.

هدف از بازی حل مسئله برای کودکان این است که بچه ها بتوانند به شکل های مختلف در مورد یک مشکل فکر کنند و در حین حل آن لذت ببرند.
در این صورت بچه ها خلاقیت خود را توسعه خواهند داد، زیرا آنها به دنبال راه حل هستند و از طریق کشف یک راه حل پرورش خلاقیت در کودکان نیز شکل می گیرد.
بازی ها و فعالیت های حل مسئله یک راه عالی برای سرگرم نگه داشتن بچه ها است.
آماده کردن بازی حل مسئله برای کودکان و فعالیت هایی که کودک بتواند از فکر خود استفاده کند ،بخش مهمی از رشد و توسعه مهارت های مختلف کودک شما را تشکیل می دهد.
بازی های گروهی حل مسئله کار تیمی را بهبود می بخشد.
به شرکت کنندگان کمک می کند در موقعیت های پیچیده قرار گیرند.
از سبک های مختلف تفکر استفاده می کند.
به طور خلاصه منجر به تصمیم گیری می شود.
مذاکره و همکاری را می آموزد.

نمونه هایی از بازی حل مسئله برای کودکان:

بازی ساختن ماز،بازی بیست سوالی،بازی چمدان بستن،بازی کودک کارآگاه،بازی با کارت های «فرض کن…»،بازی الفبا،بازی تطبیق ظروف،بازی الگوی بلوک ها،بازی پازل ها،بازی شطرنج

منظورتان را واضح بیان کنید و سعی کنید درخواست هایتان واقع بینانه باشد. اطمینان حاصل کنید که درخواستتان مشخص و قابل انجام دادن است. اگر بگویید پارکینگ رو تمیز کن، کودکتان ممکن است خرت و پرت ها را کمی مرتب کند. اما اگر بگویید « پارکینگ رو جارو بزن و روزنامه ها رو مرتب یک جا بچین »، در آن صورت فرزندتان می داند که دقیقاً چه کار باید بکند. همچنین سعی کنید چیزی را که می خواهید، از نظر زمانی هم واضح و مشخص باشد. بهتر است به او بگویید که ساعت 9 در رختخواب باشد تا اینکه به او هشدار دهید که تا دیروقت بیدار نماند.

از آنجایی که برخی کارها هنوز برای کودکان در این سن و سال ترسناک به نظر می رسند، بهتر این است که کودکتان را بار اول در انجام کارهای بزرگ راهنمایی کنید. اگر او قبلاً هرگز باغچه را آب نداده است، به او نشان دهید چگونه دقیقا این کار را انجام دهد. این کار نه تنها باعث نزدیکی بیشتر شما به فرزندتان می شود، بلکه دفعه بعد که از او می خواهید باغچه را آب دهد، دیگر نگران این که چطور انجامش دهد نخواهد بود.

درخواست های خود را به صورت ساده و قابل فهم بیان کنید. فرزندتان ممکن است شما را نادیده بگیرد، به این دلیل که نمی فهمد از او چه چیزی می خواهید. سعی کنید دستوراتتان تا حد ممکن ساده باشد و بیشتر از سه یا چهار مرحله نباشد.

 تا به آخر کارهای کودکتان را دنبال کنید. اگر از کودک مهد کودکی تان می خواهید که برای رفتن به مهد لباس هایش را بپوشد، هر گامی را که او برای رسیدن به هدف مورد نظر بر می دارد با تشویق خود مورد حمایت قرار دهید. هنگامی که از او می خواهید که با توپش در خانه بازی نکند و او همچنان به کار خود ادامه داده و از دیوار به عنوان تخته بسکتبال استفاده می کند، توپ را از دستش درآورید تا اینکه حاضر به همکاری شود.

به کودک مهد کودکی خود انگیزه بدهید. واقعیت این است که همه ما وقتی که فرزندمان چندین بار لجمان را در می آورد وسوسه می شویم که بگوییم، «چون که من می گم!». اما راه های بهتری وجود دارد که فرزندتان را به همکاری با خواست های خود تشویق کنید. یادتان باشد قرار نیست که او خواست شما را انجام دهد به این دلیل که از انجام ندادن آن می ترسد. شما از فرزندتان می خواهید که کار صحیح را انجام دهد، چون که او خودش می خواهد. کودکان مدرسه ای عاشق این هستند که کسی را خشنود کنند، بنابراین تمجید و تشویق می تواند در پیروی فرزندتان از خواست های شما بسیار موثر باشد. علی جان، خیلی ممنون از این که خودت صبحانه را درست کردی» یا «خدای من، تو واقعاً دیگه بزرگ شدی، مگه نه؟

همچنین در صورت امکان به جای «نه» ، «بله» بگویید و از هر فرصتی برای تشویق کودک به جای منصرف کردنش استفاده کنید. به طور مثال، اگر کودک از ایده نقاشی کردن اتاقش به وجد آمده است، با جمله «حتماً می تونی امتحان کنی!» یا «بابا کمکت می کنه» به او پاسخ دهید که به نظر می رسد به مراتب مثبت تر از عبارت «این طور فکر نمی کنم» باشد
 همچنین می توانید به فرزندتان برای انجام آنچه که از او می خواهید، انگیزه بدهید: «وقتی قطعات پازل رو در جعبه اش گذاشتی، می ریم پارک بازی می کنیم» (نکته: نگویید «اگه قطعات پازل رو در جعبه بگذاری»). همچنین کودکان در این سن و سال ممکن است از نوشتن قرارداد خوششان بیاید. به طور مثال قراردادی که می گوید: سارا هر بار که دوش می گیرد حوله اش را آویزان می کند و لباس هایش را در سبد می گذارد. وقتی او این کار را به مدت یک هفته به طور مرتب انجام داد، مامان او را همراه یک دوست به استخر می برد. قرارداد را امضا کنید و اجازه دهید که کودک نیز آن را رنگ آمیزی کند. سپس آن را در جایی قرار دهید که در معرض دید او نیز باشد. فرزندتان نه تنها احساس می کند که او در این ماجرا دخیل است، بلکه از آن میزان مسئولیتی که قرارداد به او محول کرده است نیز راضی و خوشنود است.

از کلمات دیگری به جای (نه) استفاده کنید. اگر وقتی به فرزندتان نه می گویید توجهی نمی کند، شاید به این خاطر باشد که آن را به کرات شنیده است. راه های دیگری را برای نه گفتن امتحان کنید. به جای این که فریاد بزنید، «نه! با توپ تو آشپزخونه بازی نکن»، به طور مثال بگویید، «لطفاً برو تو حیاط توپ بازی کن». و به جای این که به کودک بگویید، «نه، نمی تونی الان آب نبات بخوری»، بگویید، «می تونی از یخچال میوه برداری بخوری» یا «می تونی بعد از ناهار میوه بخوری». هنگامی که به کودک حق انتخاب می دهید، در حقیقت به او این فرصت را می دهید که به شیوه ای قابل قبول به ابراز وجود بپردازد.

همچنین در صورت امکان به جای «نه» ، «بله» بگویید و از هر فرصتی برای تشویق کودک به جای منصرف کردنش استفاده کنید. به طور مثال، اگر کودک از ایده نقاشی کردن اتاقش به وجد آمده است، با جمله «حتماً می تونی امتحان کنی!» یا «بابا کمکت می کنه» به او پاسخ دهید که به نظر می رسد به مراتب مثبت تر از عبارت «این طور فکر نمی کنم» باشد.

طبیعتاً بسیاری اوقات لازم است با قاطعیت کودک را از خوردن شیرینی قبل از شام یا بازی کردن با کامپیوتر تا نیمه شب منع کنید. نکته این است که فقط هنگامی که مجبور هستید، این کار را بکنید. اگر محیطی را ایجاد بکنید که هم امن و هم مهیج باشد، فرزندتان می تواند استقلال فردی اش را تجربه کند در حالی که بسیار کم از انجام کاری منع می شود.

 سعی کنید قابل فهم باشید. تصور کنید که در حال خواندن یک رمان هستید یا با دوستی صحبت می کنید که یکدفعه کسی از شما می خواهد از کاری که انجام می دهید دست بکشید، چون که همین الان باید کار دیگری را انجام دهید. واقعیت این است که همیشه فرصت نداریم فرزندانمان را برای سوار شدن به اتومبیل یا آماده شدن برای مدرسه تشویق کنیم. اما هروقت امکان داشت، قبل از این که ناگهان به فرزندتان بگویید کاری را انجام دهد، او را مطلع کنید؛ این می تواند بسیار مفید باشد. همچنین می توانید بگویید: «عزیزم تا 10 دقیقه دیگه میریم، پس کارت رو تموم کن.» اگر فرزندتان مثل اکثر کودکان باشد در صورتی که به او بگویید بساط اسباب بازی را جمع کند یا مهمانی را ترک کند، بر آشفته نمی شود. اما لا اقل به او گفته شده که وقت رفتن است.

اگر فرزندتان به جای اینکه به حرفتان گوش دهد غالباً به شما بی توجهی می کند، راجع به این مشکل با پزشک کودک صحبت کنید. پزشک ممکن است که تست شنوایی یا آزمونهای رشد را توصیه کند.

رفتار كودك را ريشه‌يابي و تحليل كنيد

لجبازي از جمله رفتار‌ها و واكنش‌هايي است كه معمولا در كودكان با گريه‌كردن، جيغ كشيدن، فحش دادن يا تخريب اشيا يا آسيب زدن به كودك ديگر بروز پيدا مي‌كند. به اعتقاد برخي از روانشناسان كودك، لجبازی غالبا در شرايطي كه كودك اعتماد به نفس كافي ندارد و مدام همسالان خود را از خود برتر مي‌بيند بروز مي‌كند و گاهي كودك اين رفتار را با الگو گرفتن از والدين اجرا مي‌كند. براي مواجهه با كودكي كه براي جلب‌توجه دست به دامن لجبازي شده چند راه پيش رو داريد.

بايد ببينيد هدف او از لجبازي جلب‌ توجه است يا اينكه واقعا مشكلي دارد؟ در اين صورت دو راه پيش‌رو داريد:

گام اول:
اگر هدفش از لجبازی جلب‌ توجه است مي‌توانيد به‌راحتي او را مهار كنيد؛ مثلا اگر از او خواستيد كاري انجام دهد و او بر سر انجام آن لجبازي كرد با اين لفظ دوباره از او درخواست كنيد كه« اگر تونستي اين كار رو بكني؟» يا «اگر تونستي يك شوت محكم بزني؟» در اين شرايط كودك لجباز اگر به دنبال جلب ‌توجه باشد با انجام اين كار به دنبال هدفش مي‌گردد.

گام دوم
اما اگر كار پيچيده‌تر از اين حرف‌هاست و او با شما همراهي لازم را ندارد، بايد طي چند مرحله حالت‌هاي او را بررسي كنيد و ببينيد آيا لجبازي عادت ثانويه او شده يا با اين كار احساس آرامش مي‌كند؟ شايد تفكيك اين مسائل براي‌تان سخت باشد كه در اين صورت مي‌توانيد از مشاور كودك كمك بگيريد.

به نقل از هایپرکلابز :شاید به نظرتان عجیب برسد اما جر و بحث کردن در مقابل فرزندانتان برای سلامتی آن‌ها و ازدواج شما بهتر است، حتما می پرسید چطور ؟ آیا چیزی ضایع‌تر از جر و بحثی که سعی در مخفی کردنش دارید وجود دارد؟ مثلا زمانی که به دیدن زوجی می روید و ناگهان بحثی ایجاد می‌شود و آن‌ها معذرت‌خواهی می‌کنند و از اتاق خارج می شوند تا با هم جرو بحث کنند. ایده این است که جر و بحث آرام و یواشکی که شما قرار است نشان دهید در حال رخ دادن نیست، از یک جروبحث پر سر و صدا بهتر است، اما چطور؟ همه می‌دانند که شما در حال جرو بحث هستید. همه حس غریبی نسبت به این قضیه دارند. قرار نیست اسرارتان را جلوی همه بیان کنید، اما به نظرم بهتر است که مانند زمان‌های قدیم جر و بحثی آزاد و جلوی دیگران به خصوص فرزندانمان داشته باشیم. من عادت داشتم که دخترم متوجه اختلافات بین من و پدرش نشود، تا زمانی که فهمیدم شاید بتوانم با استفاده از این قضیه به او درسی راجع به عشق بی قید و شرط بدهم. ایده جروبحث کردن در مقابل کودکان تاثیرپذیر و بی‌گناه آنقدر ایده غیرمتعارفی است که وقتی من به مردم می‌گویم که در مقابل دخترمان با همسرم بحث می‌کنم، همه فکر می‌کنند با این کار او قبل از آنکه آماده باشد بزرگ خواهد شد، اما من آن قدر‌ها هم آدم بد و وحشتناکی نیستم. فقط کمی به حرف من گوش دهید. حداقل جروبحث در جلوی فرزندمان باعث می‌شود که متمدنانه رفتار کنیم. وقتی راجع به این قضیه فکر می‌کنیم، می‌بینیم که مردم برای این نمی‌خواهند این کار را بکنند چون فکر می‌کنند که ممکن است کار به داد و بیداد و جدال برسد و درست هم می‌گویند؛ شما دوست ندارید که فرزندتان بشنود که فریاد می‌کشید یا به یکدیگر حرف‌های زشت می‌زنید. از طرفی دیگر، هیچ کدام از این کار‌ها هیچ چیز باارزشی به جرو بحث اضافه نمی‌کنند و اکثرا آن‌ را طولانی‌تر هم می‌کنند. من خودم اولین کسی هستم که اعتراف می‌کنم چه حرفای زشت و بدی هر دفعه که عصبانی می‌شوم می‌توانم به همسرم بگویم، اما اگر فرزندم آنجا باشد آن حرف‌ها را نخواهم زد. به علاوه، یک کودک باعث می‌شود که شما صادق باشید. با اینکه شما هرگز نباید نقش یک داور را به فرزندتان بدهید، هیچ کس در بو کشیدن، خرده گرفتن و لو دادن شما بهتر از یه کودک 7 ساله نیست. وقتی می دانم اگر یکی از کار‌های بد همسرم را بزرگ کنم و به آن پر و بال دهم، دخترم به من خواهد گفت که واقعا امکان ندارد که تو جوراب‌های کثیف پدر را “میلیارد‌ها بار” روی پله ها پیدا کرده‌باشی، دیگر دلیلی ندارد که این حرف را بزنم. در آخر و مهم‌تر از همه این است که کشمکش و تضاد در همه روابط وجود دارد، چه با والدین چه با شریک زندگی. هیچ کدام از اینها فرزند مرا وقتی که بزرگتر شد گیج نخواهد کرد، چون او مستقیما خواهد دید که یک جر و بحث زنگ مرگ یک رابطه نیست. برای من و همسرم مهم است که دخترمان متوجه شود که در یک رابطه سالم تضاد و مشکلات وجود دارد، ولی رفتار سوءاستفاده گرایانه و توهین آمیز نه! او خواهد دانست که یک جر و بحث سازنده، خشن، غیر قابل کنترل یا دعوایی نیست که در آن به هم فحش بدهیم. جر و بحث زمانی اتفاق می‌افتد که شما به یک دست‌انداز برخورد می‌کنید؛ گاهی ساده است و گاهی پیچیده، اما اگر رابطه ارزش نجات دادن را داشته باشد، شما پای آن می‌مانید و برای درست شدنش تلاش می‌کنید. مهم‌تر از همه این است که دخترم می‌بیند که یک جر و بحث چطور تمام می‌شود. گاهی با بغل کردن، گاهی با عذرخواهی و گاهی هم به بن‌بست ختم می‌شوند، اما در هر حال تمام می‌شوند. خیلی چیزها هست که امیدوارم دخترم با دیدن جروبحث‌های من و همسرم یاد بگیرد، اما بزرگترین آن‌ها این است: گاهی ما کارهایی را که افرادی که عاشقشان هستیم انجام می‌دهند را دوست نداریم. متاسفانه گاهی خود آن‌ها را هم دوست نداریم. اما در این خانواده همیشه فضا برای خرابکاری کردن و هم‌چنان بی شرط وشروط دوست داشته شدن هست.

منبع: هایپرکلابزhttp://hyperclubz.com/main/Club.aspx?qClub=golestan&qCat=home-lifestyle-gr2&qId=28507

1. نشان دادن عشق و علاقه

کودکان به عشق نیاز دارند. حمایت احساسی شما به کودک به او احساس امنیت برای کشف دنیا را می دهد. تحقیقات نشان داده اند توجه و عشق والدین در سال های اولیه زندگی کودک در رشد فکری، روحی و فیزیکی او تاثیر بسیاری دارد. عشق باعث رشد مغز کودک می شود.

اما چگونه باید عشق خود را نشان داد؟ بغل کردن، بوسیدن، لبخند، گوش کردن، شجاعت دادن و بازی کردن با کودک همه نشانه های علاقه به کودک هستند که می توانید انجام دهید. هنگامی که گریه می کند – مخصوصا زیر شش ماه - سریع به او رسیدگی کنید.

هنگامی که کودک غمگین یا خیلی شاد است، با توجه زیاد می توانید رابطه احساسی عمیقی با او برقرار کنید.

2. رسیدگی به نیازهای اولیه کودک

کودک با انرژی و سالم یادگیری بهتری نیز دارد و شما می توانید این هدف را با برطرف کردن نیازهای اولیه او محقق کنید. سعی کنید در فواصل زمانی معینی چک‌آپ کاملی از سلامت جسمی و سیستم ایمنی او داشته باشید. اگر در دوره های مشخص شده و به وقت واکسن و آمپول های کودک تزریق شوند، در واقع سلامت او را تضمین کرده ایم.

خواب نیز برای رشد و موفقیت کودک بسیار مهم است. هنگام خواب وقتی پلک ها سریع به هم می خورند، مغز کودک در حال رشد در زمینه یادگیری، حرکت و فکر کردن است.

از سینه شیر خوردن کودک نیز در شش ماه نخست همه نیازهای جسمی او را برآورده می کند. کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر دچار آلرژی، اسهال، مشکلات تنفسی و عفونت گوش می شوند. همچنین، شیر مادر موجب افزایش ضریب هوشی کودک نیز می شود.

3. حرف زدن با کودک

تحقیقات نشان داده است کودکانی که والدین آنها از همان ابتدا زیاد با آنها صحبت کرده اند، سریع تر مهارت های کلامی را فراخواهند گرفت. این کار را می توانید از همان دوران جنینی آغاز کنید. پس از به دنیا آمدن کودک، هنگام تعویض پوشک، غذادادن یا حمام کردن با او صحبت کنید. سعی کنید از کلمات ساده و مختص خود کودک استفاده کنید تا درک بهتری داشته باشد و موقع صحبت کردن نیز به او نگاه کنید. مثلا همه کارهایی که برای او انجام می دهید را برای او توضیح دهید.

4. کتاب خواندن برای کودک

هنگام مطالعه مجله یا کتاب، آن را با صدای بلند بخوانید تا کودک نیز بشنود. به این ترتیب دایره لغت او و مهارت های کلامی او افزایش پیدا می کند و می توانید باعث برانگیخته شدن قوه تخیل او بشوید. در خلال کتاب خواندن می توانید کودک را در آغوش بگیرید و به او احساس امنیت و عشق نیز بدهید.

نوزادان از شنیدن صدای موسیقی نیز لذت می برند و می توانید موسیقی دلخواهش را برایش زمزمه کنید.

5. تقویت احساسات کودک

برای اینکه کودک در مورد انسان ها، مکان ها و مسایل مختلف آگاهی کسب کند باید در معرض آنها باشد. هر نوع تعامل جدیدی اطلاعات جدیدی نیز به دانسته های کودک اضافه می کند. تحققات ثابت کرده اند، کودکانی که در محیط های مملو از امکانات و انسان ها رشد می کنند و با مسایلی روبه رو هستند که مستقیما به حواس پنجگانه آنها مرتبط است، مغز فعال تر و انگیزه های بیشتری دارند.

البته قرار نیست کودک را به طور 24 ساعته تحت اتفاق های مختلف قرار دهید تا حواسش رشد کنند. به طور مثال، کودکان تا زیر دو سال نباید تلویزیون نگاه کنند.

وقتی کودک از بازی لذت می برد، برای او اسباب بازی های متنوع با شکل، بافت، رنگ، صدا و وزن های مختلف تهیه کنید. برای او آواز بخوانید. همین بازی های ساده و تعاملی می توانند به رشد مغز و افزایش ضریب هوشی کودک کمک بسیاری کنند.
همچنین باید به کودک فضای لازم برای پرسه زدن و راه رفتن هم بدهید. این کار برای رشد ماهیچه های کودک مفید است. برای این منظور باید خانه را از وسایل خطرناک خالی و فضا را برای چهاردست و پا کردن او مهیا کنید.

کودکان برای موفقیت به چه چیزی نیاز دارند

6. مراقب خود باشید

وقتی خود والدین سالم و خوشحال باشند، فرزندان آنها نیز سالم و خوشحال خواهند بود. سعی کنید در زمان های خالی ورزش کنید؛ حتی اگر این ورزش یک پیاده روی ساده باشد. می توانید کودک را سوار کالسکه کنید و با هم بیرون بروید. به اندازه کافی استراحت داشته باشید.

اگر از انجام کارهای خانه و بچه داری به طور همزمان خسته شده اید آن را با همسر خود تقسیم کنید. اگر تنها هستید می توانید از دوستان یا خانواده کمک بگیرید.

حتما هر چند وقت یکبار به خود مرخصی بدهید و تنها باشید. تنها بودن می تواند کمک کند تا انرژی دوباره کسب کنید. حتی لازم است با یک دوست در مورد مشکلات خود درددل کنید.

برخی از خانم ها پس از زایمان دچار افسردگی می شوند و این حالت تا هفته ها یا شاید ماه ها در آنها باقی می ماند. این حالت به هیچ وجه خوب نیست اما قابل درمان است.